Hygeia Public Health 2016, 51(2): 179-186pl

Czas trwania snu u uczniów i jego związek z podejmowanymi zachowaniami zdrowotnymi

Magdalena Stalmach, Maria Jodkowska, Katarzyna Radiukiewicz, Anna Oblacińska

Instytut Matki i Dziecka w Warszawie

Streszczenie
Wprowadzenie. Sen jest odrębną determinantą wpływającą na stan zdrowia i samopoczucie człowieka. Nieodpowiednia długość snu negatywnie wpływa na kondycję fizyczną, samopoczucie psychiczne oraz może zaburzać wiele procesów fizjologicznych. Jest to szczególnie niepokojące w okresie dojrzewania.
Cel. Zbadanie liczby godzin snu u uczniów gimnazjum i liceum oraz analiza związku między czasem trwania snu a podejmowaniem zachowań zdrowotnych.
Materiały i metody. Badanie przekrojowe zostało przeprowadzone w 2014 r. w Warszawie, wśród uczniów gimnazjum i liceum (n=407; w tym 188 chłopców i 219 dziewcząt). Do zbadania liczby godzin snu w dni szkolne oraz częstości występowania zachowań zdrowotnych (aktywność fizyczna, udział w lekcjach wf, oglądanie telewizji, korzystanie z komputera, spożywanie przekąsek, spożywanie posiłków typu fast-food, palenie papierosów, picie alkoholu) posłużył kwestionariusz ankiety wypełniany przez młodzież. Wykorzystano regresję logistyczną do zbadania związku między zachowaniami sprzyjającymi i niesprzyjającymi zdrowiu a czasem trwania snu w postaci zdychotomizowanej: ≥8 godzin - dostateczna długość snu, <8 godzin - niedostateczna.
Wyniki. Średni czas trwania snu w całej badanej grupie wyniósł 7 godzin 30 min., chłopcy spali o 12 minut dłużej niż dziewczęta, gimnazjaliści o 36 minut dłużej niż licealiści (p<0,001). Dostateczną liczbę godzin snu deklarowało 57% uczniów gimnazjum i 23,3% uczniów liceum. W grupie gimnazjalistów dostatek snu był związany z większym prawdopodobieństwem regularnego udziału w lekcjach wf [OR=2,67; CI(1,35-5,27)], rzadkiego spożywania posiłków typu fast-food [OR=2,27; CI(1,01-5,10)] oraz korzystania z komputera [OR=2,15; CI(1,17-3,96)] i oglądania telewizji [OR=2,03; CI(1,04-3,96)] nie dłużej niż 2 godziny dziennie.
Wnioski. Liczba godzin snu zmniejsza się wraz z wiekiem nastolatków. Dostatek snu u gimnazjalistów wiązał się z występowaniem korzystnych dla zdrowia zachowań i ograniczeniem zachowań ryzykownych. W działaniach edukacji zdrowotnej skierowanej do młodzieży należy podkreślać istotną rolę snu oraz jego związek z korzystnymi zachowaniami zdrowotnymi.

Słowa kluczowe:  sen, zachowania zdrowotne, młodzież